ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਬਾਂਸਵਾੜਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ‘ਚ ਪਹੁੰਚੇ ਪੀਐੱਮ ਮੋਦੀ ਨੇ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਮੋਦੀ ਨੇ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਧਾਮ ਵਿਖੇ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਸ਼੍ਰੀ ਗੋਵਿੰਦ ਗੁਰੂ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੱਡਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਧਾਮ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਮਾਰਕ ਐਲਾਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਮੋਦੀ ‘ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਧਾਮ ਦੀ ਗੌਰਵ ਗਾਥਾ’ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸੀਐਮ ਅਸ਼ੋਕ ਗਹਿਲੋਤ, ਮੱਧ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਸੀਐਮ ਸ਼ਿਵਰਾਜ ਸਿੰਘ ਚੌਹਾਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਸੀਐਮ ਭੂਪੇਂਦਰ ਪਟੇਲ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।
ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ
ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਗੋਵਿੰਦ ਗੁਰੂ ਵਰਗੇ ਮਹਾਨ ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਸੈਨਾਨੀ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਸਨ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਰਿਆਸਤ ਦਾ ਰਾਜਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਗੋਂ ਲੱਖਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਨਾਇਕ ਸੀ। ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣਾ ਪਰਿਵਾਰ ਗੁਆ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਕਦੇ ਵੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਹਾਰੀ।
ਨਸਲਕੁਸ਼ੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਕੂਮਤ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦਾ ਸਿੱਟਾ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 17 ਨਵੰਬਰ 1913 ਨੂੰ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਿਆ ਕਤਲੇਆਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦਾ ਸਿੱਟਾ ਸੀ। ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਗੁਲਾਮ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸੋਚ ਕੇ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਦੀ ਇਸ ਪਹਾੜੀ ‘ਤੇ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਰਕਾਰ ਨੇ 1500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਕੇ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਦਿੱਤਾ। ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ, ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਸ ਕੁਰਬਾਨੀ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਉਹ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਜਿਸਦਾ ਇਹ ਹੱਕਦਾਰ ਸੀ। ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਉਸ ਘਾਟ ਨੂੰ ਭਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਤੀਤ, ਇਤਿਹਾਸ, ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਸੰਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਸੰਗਰਾਮ ਦਾ ਹਰ ਪੰਨਾ, ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਹਨ।
ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਉਹ ਚਿੰਤਨ, ਉਹ ਗੋਵਿੰਦ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਮਝ ਅੱਜ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਧੂਣੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਧਾਮ ਵਿਚ ਅਖੰਡ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਸੰਪ ਸਭਾ ਦੇ ਆਦਰਸ਼ ਅੱਜ ਵੀ ਏਕਤਾ, ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। 1780 ਵਿਚ ਤਿਲਕਾ ਮਾਂਝੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਸੰਥਾਲ ਵਿਚ ਦਾਮਿਨ ਯੁੱਧ ਹੋਇਆ। 1830-32 ਵਿਚ, ਦੇਸ਼ ਨੇ ਬੁੱਧੂ ਭਗਤ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿਚ ਲਰਕਾ ਲਹਿਰ ਦੇਖੀ। 1855 ਵਿੱਚ ਸਿੱਧੂ-ਕਾਨਹੂ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਉਹੀ ਲਾਟ ਜਗਾਈ। ਭਗਵਾਨ ਬਿਰਸਾ ਮੁੰਡਾ ਨੇ ਲੱਖਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੀ ਲਾਟ ਜਗਾਈ।
ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਆਦਿਵਾਸੀ ਸਮਾਜ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਅਤੇ ਭੂਮਿਕਾ ਇੰਨੀ ਵੱਡੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਰਾਜਸਥਾਨ ਅਤੇ ਗੁਜਰਾਤ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਅਤੇ ਉੜੀਸਾ ਤੱਕ, ਅੱਜ ਦੇਸ਼ ਵਿਭਿੰਨ ਕਬਾਇਲੀ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਨੀਤੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ।
ਅਸ਼ੋਕ ਗਹਿਲੋਤ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੇ ਸੀਐਮ ਅਸ਼ੋਕ ਗਹਿਲੋਤ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੇਕਰ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ‘ਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਜ਼ਤ ਕਿਉਂ ਮਿਲਦੀ ਹੈ? ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਦੀ ਜੀ ਉਸ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹਨ ਜੋ ਗਾਂਧੀ ਦਾ ਦੇਸ਼ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਜੋ ਇਤਿਹਾਸ ਰਚਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਉਹ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਰਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਘਿਨਾਉਣੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦੇ ਗਵਾਹ
ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਹਕੂਮਤ ਦੇ ਘਿਨਾਉਣੇ ਕਤਲੇਆਮ ਦਾ ਗਵਾਹ ਹੈ। 17 ਨਵੰਬਰ 1913 ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਨੇ ਨਿਹੱਥੇ ਆਦਿਵਾਸੀਆਂ ‘ਤੇ ਅਚਾਨਕ ਗੋਲੀ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਾਨਗੜ੍ਹ ਪਹਾੜੀ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਜੀ ਦੀ ਇਕੱਤਰਤਾ ਵਿਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਆਦਿਵਾਸੀ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਫਿਰ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਅਚਾਨਕ ਗੋਲੀਬਾਰੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਕਤਲੇਆਮ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ 1500 ਆਦਿਵਾਸੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ।