ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤਕ ਆਨਲਾਈਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨਾ ਮਹਿੰਗਾ ਸਾਬਤ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਸੂਬੇ ਦੇ 23 ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਚੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਗੁਆ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਧੁੰਦਲੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦਾ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਸਾਲ 2021-22 ਵਿੱਚ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਨ 23,731 ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਐਨਕਾਂ ਲਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਉਹ ਬੱਚੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਹੁਤ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਨ।
ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਬੱਚੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਓਪੀਡੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਹੁਣ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ 300 ਤੋਂ ਵੱਧ ਪਹੁੰਚ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਕਾਊਂਸਲਿੰਗ ‘ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਲੈਪਟਾਪ, ਮੋਬਾਈਲ ‘ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੋਰੋਨਾ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੱਚੇ ਸਰੀਰਕ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਕੋਰੋਨਾ ਪੀਰੀਅਡ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸਮਾਂ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਤੇ ਬਿਤਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਰਤਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
46 ਹਜ਼ਾਰ ਬਾਲਗਾਂ ਨੂੰ ਐਨਕਾਂ ਲੱਗੀਆਂ
ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਨੇਤਰਹੀਣਤਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੇ ਨੋਡਲ ਅਫਸਰ ਡਾ. ਸੁਭਾਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 46,741 ਬਾਲਗ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਰੀਬ 50 ਫੀਸਦੀ ਨੂੰ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਮੋਬਾਈਲ, ਲੈਪਟਾਪ ਅਤੇ ਬਾਕੀ 50 ਫੀਸਦੀ ਨੂੰ ਬੁਢਾਪੇ, ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਦੀਆਂ ਹਦਾਇਤਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।
ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਅਨੁਸਾਰ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰਕੇ 90 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਬਹਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨੇਤਰਹੀਣਤਾ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤਹਿਤ ਰਾਜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਲ ਵਿੱਚ 90 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦੇ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਮੁਫ਼ਤ ਸਰਜਰੀ ਕਰਕੇ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਾਪਸ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਵਾਲੇ 85,178 ਅਤੇ ਗਲਾਕੋਮਾ (ਕਾਲਾ ਮੋਤੀਆ) ਵਾਲੇ 5,069 ਲੋਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਅੰਬੇਡਕਰ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਰੈਟੀਨਾ ਸਰਜਨ ਡਾ: ਸੰਤੋਸ਼ ਸਿੰਘ ਪਟੇਲ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸਕਰੀਨ ਟਾਈਮ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਓ.ਪੀ.ਡੀ. ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ 90% ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਐਨਕਾਂ ਲਗਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਐਨਕਾਂ ਦਾ ਨੰਬਰ ਵਧ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੋ, ਲੋੜ ਪੈਣ ‘ਤੇ ਹੀ ਕੰਪਿਊਟਰ, ਲੈਪਟਾਪ, ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ। ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹਰ 20 ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਾਮ ਦਿਓ।
ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਹਿਰ ਡਾ: ਦਿਨੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਰਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਮੋਬਾਈਲ ਜਾਂ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਬ੍ਰੇਕ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਪੜ੍ਹਨਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ ਹੈ | ਇਸ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਤਣਾਅ ਅਤੇ ਸਿਰ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕੋਰੋਨਾ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚੇ ਬਾਹਰ ਖੇਡਣ ਦੇ ਯੋਗ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਬਾਈਲ ਅਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ‘ਤੇ ਸਿਰਫ਼ 20 ਮਿੰਟ ਹੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦਾ ਆਪਰੇਸ਼ਨ
ਸਾਲ – ਸਰਜਰੀ
2021-22 – 90, 247
2020-21 – 41, 874
ਸੂਬੇ ਦੇ ਸਰਕਾਰੀ ਹਸਪਤਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਐਨਕਾਂ ਲੱਗੀਆਂ
ਸਾਲ ਦੀ ਸੰਖਿਆ
2019-20 – 5,000
2020-21 – 5,500
2021-22 – 23,731